دی ماه سال ۹۹ بود که وزیر صنعت معدن و تجارت یک فرصت یک هفتهای به کمیته خودرو داد تا راهکارهای خود را برای ساماندهی بازار خودرو اعلام کنند. در این میان طرح واردات خودروهای کارکرده بیش از سایر برنامهها چشمگیر بود. اما اکنون با گذشت یکسال از اعلام این طرح، هنوز خبری از واردات خودروهای دست دوم به بازار به گوش نمیرسد و بازار خرید و فروش خودرو دست دوم نیز با نوسان بیشتری همراه است.
شروع تحریمها خودروسازان ایرانی را با چالشهای جدی روبهرو کرد. خروج شرکای خودروساز خارجی و افزایش نرخ ارز نفس تولید خودرو را به شماره انداخت و تولید خودرو در کشور نسبت به سالهای گذشته کاهش پیدا کرد و توان میان عرضه و تقاضا را در هم ریخت. از سویی دیگر ممنوعیت واردات خودرو و افزایش عجیب قیمت روز خودرو شوک بزرگی به بازار خودرو بود و شیوع ویروس کرونا نیز ضربه سنگینی بود که به تولید و بازار خودرو وارد شد.
تلاش برای کاهش قیمت خودرو با افزایش پیش فروش خودروها و تغییر روش فروش تا به اکنون ثمری نداشته است و تنها کاهش نرخ ارز در روزهای اخیر تب افزایش قیمت خودرو را کمی پایین آروده است. از شروع تحریم خودروسازی ایران تاکنون، سه وزیر و سرپرست به وزارت صمت آمده و رفتهاند که هرکدام راه خود را برای بازار خودرو در پیش میگرفتند اما هیچ کدام از آنها نتوانسته سدی بر افزایش قیمت خودرو باشد.
چرا خودروها ترخیص نشدند؟
بعد از گذشت سه سال از اعلام ممنوعیت واردات خودرو به کشور، همچنان تعداد زیادی خودرو وارداتی در گمرک دپو شده و خاک میخورند. گمرک به دلایل مختلفی مانند عدم ثبت سفارش، تولید در آمریکا و یا به سفارش آمریکا، عدم وجود نمایندگی برای خدمات پس از فروش، موتور با حجم ۲۵۰۰ سی سی و بیشتر، ارزش بیشتر از ۴۰ هزار دلار، مشخص نبودن منبع ارز و رعایت نکردن استانداردهای داخلی از ترخیص این خودروها جلوگیری میکند.
همچنین عدم توافق و هماهنگی بین سازمانهای مربوطه، شامل وزارت صنعت، معدن و تجارت، سازمان استاندارد و بانک مرکزی مزید بر علت میشود تا خودروهای وارداتی در گمرک دپو شده و خاک بخورند.
برای حل این مشکل، جلسهای بین نمایندگان وزارت صمت، گمرک، بانک مرکزی، مناطق آزاد، سازمان تعزیرات، سازمان بنادر و سازمان اموال تملیکی برگزار شد. بر این اساس، این سازمانها مهلت دارند تا ۱۲ بهمن برای اجرای توافقات و تصمیمات این جلسه اقدام کرده و نتیجه آن را به معاون اول رئیس جمهور اعلام کنند.
تیر خلاص دولت به آزادسازی واردات خودرو
از سال ۹۹ بارها درباره احتمال آزادسازی واردات خودرو حدس و گمانهایی زده شد. حدس و گمانهایی مبنی بر واردات خودروهای صفر و یا کارکرده البته به شرط صادرات قطعات خودرو.
اما در آذرماه سال ۱۴۰۰ و با تقدیم بودجه سال آینده به مجلس شورای اسلامی، آب پاکی روی دست واردکنندگان و بازار خودرو ریخته شد. در متن پیش نویس لایحه بودجه سال ۱۴۰۱، بند مربوط به حقوق ورودی خودرو به کشور حذف شده است. حال باید منتظر ماند و دید آیا تصمیم جدیدی برای واردات خودرو به کشور در سال آینده اتخاذ خواهد شد یا خیر؟
حتما بخوانید: لایحه بودجه خودرو ۱۴۰۱شرایط واردات خودروهای دست دوم
رشته واردات خودروهای دست دوم، سری دراز دارد. مسئلهای که چندین بار عنوان و از سمت مسئولین مربوطه تکذیت شد اما پس از گذشت چند سال دوباره چنین خبرهایی به گوش میرسد. گرچه بارها در این بباره صحبتهایی صورت گرفته و طرح ساماندهی بازار خودرو در این زمینه تصمیماتی گرفته است، اما هنوز به صورت قطعی تائید نشده است.
برخی از کارشناسان صنعت خودرو معتقدند که آزادسازی واردات خودرو میتواند قیمتها را کنترل کند اما با مطرح شدن موضوع واردات خودرو بحث میزان تعرفه و چالش ارز به میان میآید که هر کدام بر قیمت خودرو اثرگذارند و باید دید چه راهکارهایی برای آن در نظر گرفته میشود.
خودروهای دست دوم چالشهای کیفیت را نیز با خود به همراه دارد اینکه خودروها با چه میزان کارکرد و چه کیفیت میخواهند وارد کشور شوند؟ این راه اگرچه میتواند بر بازار خودرو اثر داشته باشد اما چالشهای زیادی را نیز به همراه دارد که ابتدا باید دید آیا چنین راهکاری مورد قبول واقع میشود و حل چالشهای آن چگونه خواهد بود.
حتما بخوانید: کاهش قیمت در مقابل واردات خودروهای دست دوم۴ شرط مجلسی ها برای آزادسازی واردات خودرو
- واردات خودرو در ازای ارز تامین شده از محل فروش نفت یا صادرات نفت
- واردات خودرو با سرمایه بدست آمده از محل صادرات خودرو
- واردات خودرو با سرمایههای ارزی خارج از ایران (برای افرادی که تعهداتی نسبت به دولت نداشته باشند)
- واردات خودرو با سرمایه بدست آمده از محل صادرات قطعات خودرو
این چهار شرط مجلس درحالی مطرح شده که صاردات قطعه و خودروهای ملی عدد بزرگی را نشان نمیدهد و به نظر میرسد شرط و شروطهای مجلس با طرح پیشنهادی انجمن وارد کنندگان خودرو تضاد بسیاری داشته باشد و نمیتوان به آزادسازی واردات خودرو در کوتاه مدت خوشبین بود.
تهیه و تنظیم: نگار میرکریمی- میلاد قزللو