مفهوم مالکیت خودرو در ایران شامل انواع مختلفی از اسناد می‌شود که هرکدام نقش و کاربرد خاص خود را دارند. در این مقاله به بررسی دقیق انواع سند خودرو، تفاوت‌های آن‌ها، و روند قانونی انتقال مالکیت خواهیم پرداخت.
انواع سند خودرو کدامند؟
خودروها در ایران به طور کلی دارای سه نوع سند هستند:
- سند قطعی: سندی است که در دفاتر اسناد رسمی تنظیم می‌شود و به عنوان سند نهایی مالکیت خودرو شناخته می‌شود.
- سند کمپانی: این سند توسط کارخانه یا نمایندگی سازنده خودرو صادر می‌شود و شامل اطلاعات فنی خودرو و مشخصات اولیه مالک است.
- برگ سبز خودرو: سندی است که پس از انجام مراحل تعویض پلاک توسط پلیس راهور صادر می‌شود و شامل اطلاعات کامل مالک و خودرو است.
رگ سبز خودرو، سندی است که پس از تأیید اصالت خودرو و احراز هویت مالک توسط پلیس در مراکز تعویض پلاک صادر می‌شود. این سند شامل اطلاعات کاملی از خودرو و مالک آن است و به عنوان سند رسمی مالکیت خودرو شناخته می‌شود. برای خودروهای نو، برگ سبز به صورت سند تک برگی و برای خودروهای دست‌دوم به صورت سند دو برگی صادر می‌شود.
برگ سبز خودرو چه فرقی با سند خودرو یا سند کمپانی دارد؟
سند کمپانی شامل اطلاعات فنی خودرو و مشخصات مالک است و توسط کارخانه سازنده صادر می‌شود. این سند برای خودروهای نو صادر می‌شود و در صورت گم شدن باید المثنی آن تهیه شود.
سند قطعی در دفاتر اسناد رسمی تنظیم می‌شود و به عنوان سند نهایی مالکیت خودرو شناخته می‌شود. این سند از نظر قانونی و حقوقی بسیار معتبر است و در صورت گم شدن، دفترخانه می‌تواند رونوشت آن را ارائه دهد.
برگ سبز خودرو نیز به عنوان سند مالکیت رسمی خودرو شناخته می‌شود، اما تفاوت اصلی آن با سند قطعی در این است که برگ سبز به عنوان سند اصلی و قطعی خودرو از سوی نیروی انتظامی و پلیس راهور صادر می‌شود و نیازی به ثبت در دفاتر اسناد رسمی ندارد.
برای به‌نام زدن ماشین سند قطعی لازم است یا برگ سبز خودرو؟
طبق قانون جدید، برگ سبز خودرو به عنوان سند قطعی مالکیت شناخته می‌شود. این بدان معناست که پس از انجام مراحل شماره‌گذاری و دریافت برگ سبز، نیازی به مراجعه به دفترخانه‌های اسناد رسمی برای ثبت سند قطعی وجود ندارد. این قانون در ۱۴ شهریور ۱۴۰۰ تصویب شد و از آن پس برگ سبز به عنوان سند مالکیت رسمی و قطعی خودرو محسوب می‌شود.
آیا سند قطعی خودرو حذف شده است؟
با تصویب قوانین جدید، برگ سبز خودرو به عنوان سند مالکیت رسمی شناخته شده و سند قطعی به صورت جداگانه دیگر ضرورتی ندارد. مالکان خودروها تنها با دریافت برگ سبز از نیروی انتظامی می‌توانند مالکیت خودرو را به نام خود ثبت کنند. البته، در صورت تمایل، افراد همچنان می‌توانند به دفاتر اسناد رسمی مراجعه کنند و سند قطعی را تنظیم کنند، اما این کار از نظر قانونی الزامی نیست.
چگونه وضعیت برگ سبز خودرو را رهگیری کنیم؟
برای رهگیری وضعیت برگ سبز خودرو، مالکان می‌توانند به سامانه‌های آنلاین پلیس راهور یا مراکز تعویض پلاک مراجعه کنند. این سامانه‌ها اطلاعات مربوط به وضعیت صدور و ارسال برگ سبز را به روزرسانی می‌کنند. پس از انجام مراحل قانونی، برگ سبز توسط پست برای مالک ارسال می‌شود و معمولاً حدود یک هفته تا یک ماه به طول می‌انجامد تا به دست مالک برسد.
برگ سبز خودرو “سند مالکیت” است و دیگر به هیچ وجه نیازی نیست که افراد به دفتر اسناد برای سند زدن خودرو در دفترخانه مراجعه کنند؛ دعوا تمام شد. پلیس راهور فراجا در روز دوشنبه ۳۰ مرداد ۱۴۰۲ اعلام کرد: بر اساس قانون برگ سبز خودرو، سند رسمی محسوب می‌شود و ادعای کانون سردفتران در مورد معتبر نبودن برگ سبز را مغایر قانون اعلام کرد. بنابراین برگ سبز خودرو همان سند رسمی و مورد پذیرش قانون است.
در واقع با در دست داشتن سند خودرو به ارگان‌های دولتی مثل نیروی انتظامی و راهنمایی و رانندگی این امکان را می‌دهید که نظم بیشتری را در تردد حکم‌فرما کنند. بهتر است شما نیز با ابعاد و جهات مختلف سند خودرو آشنا شده و مفاهیم آن را درک کنید. اگر بدانید که با دو سند ناشناخته در این مقاله آشنا می‌شوید حتی یک لحظه نیز از آن چشم برنمی‌دارید.
چگونه برای خودروی صفر سند قطعی بگیریم؟
حتما شما هم تا به حال قصد خرید خودروی صفر را داشته‌اید. بیشترین علت خرید این خوردو این است که نیازی نیست خیلی خرج تعمیر آن کنیم. زیرا خودروی تازه تولید است و آفتابه خرج لحیم نمی‌کنیم. اما از آنجایی که خودروی صفر قیمت بالاتری دارد، ممکن است مشتریان قصد خرید قسطی آن را داشته باشند. در صورتی که خودرو به صورت قسطی خریداری شود، سند خودرو تا زمان تسویه حساب کامل نزد شرکت باقیمانده و به شما تحویل نمی‌شود. اگر خودرو را به صورت نقدی خریداری کرده باشید پس از پرداخت وجه، سندقطعی برای شما تنظیم خواهد شد.
سند قطعی برای خودرو کارکرده
حال فرض کنید به هر علتی قصد خرید خودروی کارکرده دارید. در این صورت، نیز یا خرید نقدی را انتخاب می‌کنید یا خرید قسطی. این موضوع بستگی به بودجه‌ی شما خواهد داشت. همانند آن‌چه در بخش خرید خودروی صفر گفتیم، اگر خودرو را قسطی بخرید، سند خودرو به شما تحویل نشده و تا زمان تسویه حساب در دفتر اسناد رسمی خواهد ماند. البته می‌توانید برای اطمینان خاطر از قولنامه و گرفتن وکالت از فروشنده استفاده نمایید.
سند خودروی وارداتی
گاهی اوقات پیش می‌آید افراد قصد داشته باشند خودروی وارداتی بخرند. در چنین حالتی، باید برای سندزدن بارنامه‌ی خروج کالا را در دست داشته باشید. پس از دریافت مجوز خروج کالا پلاک و برگ سبز خودرو به شما تحویل داده می‌شود.
مدارک لازم برای انتقال سند قطعی خودرو
طبق قانون جدید انتقال سند خودرو ۱۴۰۳، مالک برای انتقال سند باید مدارک زیر را همراه خود داشته باشد، شامل:
-
کارت سوخت
- بیمه شخص ثالث
- خلافی خودرو، عوارض شهرداری و مالیات را باید پرداخت کرده باشد.
فروشنده میبایست مدارک را همراه با سند خودرو در مراکز تعیین شده ارائه دهد. چنانچه شما یا فروشنده به هر علتی، نتوانید حضور داشته باشید باید وکلایتان به جای شما حاضر باشند. در واقع امکان انتقال سند خودرو بدون حضور مالک یا وکیل وی امکانپذیر نیست. با توجه به قانون جدید دیگر لازم نیست که فروشنده و خریدار به دفترخانه مراجعه کنند. همان سند قطعی داده شده از طرف نیروی انتظامی کافی است. در ادامه بیشتر توضیح خواهیم داد.
اگر در مورد هزینه سند خودرو در سال جدید اطلاعات کافی ندارید، مقاله مربوطه را به دقت بخوانید.
سند قطعی، ثبت در دفاتر اسناد رسمی
پس از اینکه در مراکز شماره‌گذاری کارهای نقل و انتقال برگه سبز، کارت خودرو و پلاک ماشین را انجام دادید به یکی از دفاتر اسناد رسمی مراجعه کرده و سند قطعی تنظیم می‌کنید. این مورد هم مانند موارد دیگر که مثلاً برای خرید ملک اقدام می‌کنید و سند را در دفاتر رسمی به نام خریدار می‌زنید، است. به همراه مدارک مورد نیاز از مدارک شناسایی گرفته تا برگه سبز جدید و … به یکی از شعب دفاتر اسناد رسمی مراجعه کرده و کارهای نهایی نقل و انتقال کامل سند را انجام می‌دهید.
گم شدن سند خودرو
فرض اینکه سند ماشین گم شود نیز دلهره را روانی دل‌ها می‌کند.اما جای نگرانی وجود ندارد. اگر سند ماشین گم شود، سابقه‌ی آن در دفتر اسناد رسمی (برای آن هایی که از در دفترخانه سندی را ثبت کرده‌اند) یا سازمان معرفی شده از طرف نیروی انتظامی ثبت شده‌است. بنابراین می‌توانید به آنجا مربوطه مراجعه کرده و رونوشتی از سند خودرو را دریافت نمایید. برای اسناد و مدارکی که در گذشته در دفترخانه ثبت شده‌اند، المثنی صادر نمی‌شود.
سند کمپانی یا برگه کمپانی چیست و درصورت گم شدن آن چه باید کرد؟
جالب است بدانید که خودروها نه تنها سند قطعی بلکه سند کمپانی نیز دارند. این سند در زمان خرید از کمپانی یا شرکت سازتده به خودرو تعلق می‌گیرد. سند کمپانی شامل اطلاعاتی نظیر مشخصات مالک و مشخضات فنی خودرو است. چنانچه این سند مفقود شود، باید مراحل زیر را برای دریافت المثنی طی کنید:
-
آگهی گم شدن این سند را در روزنامه‌های معتبر نشر دهید.
- پس از گذشت ده روز از نشر آگهی برای درخواست المثنی سند کمپانی به نمایندگی شرکت تولید کننده خودرو مراجعه نمایید.
- مدارک لازم نظیر: برگه سبز خودرو و کپی آن، آگهی گم شدن که نشر داده‌اید، کارت ملی و کپی آن را برای دریافت المثنی به همراه داشته باشید.
- پس از بررسی شرکت خودروسازی، المثنی سند کمپانی برای شما ارسال خواهد شد.
سند دوبرگی خودرو چیست؟
سندی که دست دونفر چرخیده باشد، اصطلاحا سند دوبرگی نام دارد. به این معنا که فقط یکبار معامله خودرو برای آن دستگاه انجام شده و برای بار دوم به تملک خریدار تازه درآمده است.
هرچه خودرویی کمتر معامله شود و سند آن کمتر بچرخد، یعنی خودرو را افراد کمتری استفاده کرده‌اند.
آیا می‌توان سند ماشین را به نام دو نفر زد؟
بله. این امکان وجود دارد که سند را نه تنها به اسم دونفر بلکه به اسم چند نفر زد! به این شرط که پلاک باید به نام یک نفر باشد.
برگ سبز خودرو چیست؟
بر اساس قانون جدید تعویض پلاک و سند، وقتی که شما برای تعویض پلاک به مراکز مربوطه مراجعه می‌کنید نیروی انتظامی تعویض پلاک اصالت خودروی شما را بررسی کرده و خودتان را نیز احراز هویت می‌کند. پس از طی این مراحل برگ سبزی به شما تحویل می‌دهند که به عنوان سند مالکیت خودرو شناخته می‌شود. در این سند شماره‌ی مالکیت خودرو (شماره ثنا) نیز وجود دارد.
سند خودرو برگ سبز برای اتومبیل‌های نو سند تک برگ است و اطلاعاتی در رابطه با شناسنامه خودرو را در آن ذکر می‌شود:
بخش اول سند تک برگی
این بخش شامل اطلاعات زیر است:
- نوع خودرو
- رنگ خودرو
- تعداد سیلندر
- تعداد چرخ‌ها
- ظرفیت خودرو
- تعداد محورها
- شماره موتور
- شماره شاسی
- شناسه وسیله نقلیه
بخش دوم سند تک برگی
این بخش به شرح زیر است:
- نام و نام‌خانوادگی مالک
- محل صدور شناسنامه
- شماره شناسنامه مالک
- تاریخ تولد
- کد ملی
- نام پدر
چگونه می‌توان وضعیت برگ سبز خودرو را رهگیری کرد؟
شاید پیش خودتان فکر کنید چه راه صعب‌العبوری را باید برای پیگیری وضعیت برگ سبز خودرو طی کنید. در صورتی که این موضوع حساسیتی بیش نخواهد بود. پیگیری وضعیت برگ سبز خودرو بسیار آسان است و پست این سند را ارسال خواهد کرد.پس از اینکه کارهای قانونی را برای دریافت برگ سبز انجام دهید، یک هفته الی یک ماه دیگر سند در دستان شما خواهد بود. اما گاهی ممکن است ارسال این سند با مشکل همراه شود و زمان زیادی را سپری کند. در چنین شرایطی، می‌توان از طریق سامانه اینترنتی، ارسال پیامک یا کد دستوری USSD، نسبت به پیگیری برگ سبز خودرو اقدام کرد.
سند قطعی خودرو یا برگ سبز ؛ کدام برای مالکیت کافی است؟
بالاخره جنگ بین نیروی انتظامی و کانون سردفتران تمام شد. دیگر لازم نیست که افراد برای ثبت سند به دفترخانه‌ها مراجعه کنند. بر اساس مصوبه هیئت وزیران، مالکان انواع وسیله نقلیه برای انتقال سند باید به مراکز تعیین شده توسط نیروی انتظامی مراجعه و درخواست خود را در سامانه شماره گذاری ثبت کنند. سپس پلیس راهور بعد از انجام مراحل، اقدام به اختصاص پلاک به نام آخرین مالک، نصب روی وسیله و صدور سند مالکیت رسمی و کارشناسی خواهد کرد.
البته، طبق ماده ۲۲ قانون حمل نقل مصوب ۱۴ شهریور ۱۴۰۰، باید به این موضوع اشاره کنیم که اموری نظیر اعطای سند به مالک خودرو یا دادن گواهینامه به رانندگان و پلاک دهی به عهده‌ی نیروی انتظامی است. این قانون انتقال خودرو ۱۴۰۰ است. در حقیقت نیازی دیگر به ثبت سند اتومبیل در دفترخانه نیست.
براساس قانون مندرج برگ سبزی که به مالکان خودرو داده‌می‌شود برای اثبات مالکیت کافی‌ست و نیازی به دریافت سند دیگر احساس نمی‌شود.
اگر بخواهیم کامل‌تر توضیح دهیم: پلیس راهنمایی و رانندگی برگ سبز خودرو را به رسمیت و وجاهت می‌شناسد.در حقیقت باید گفت که برگ سبز خودرو سند مالکیت است.
دادستان کل کشور با تاکید بر این موضوع اشاره کرده بود:
برگ سبز خودرو “سند مالکیت” است و مراجعه افراد به دفتر اسناد برای یک سند دیگر، ضروری نیست.
حجت الاسلام والمسلمین محمدجعفر منتظری در نامه‌ای خطاب به دادستان‌های عمومی و انقلاب سراسر کشور نوشت:
«حسب گزارش‌های واصله و استعلامات برخی از دادستان‌ها در خصوص مناقشه‌ی بین سازمان ثبت اسناد و املاک کشور (کانون سردفتران) و نیروی انتظامی در خصوص ضروری یا غیر ضروری بودن معاملات ثبت خودرو در اسناد رسمی، به اطلاع می‌رساند:
بندهای ۲ و ۳ بخش‌نامه ی شماره ۱۳۷۲۰۴/۹۴ مورخ ۱۳۹۴/۸/۲۷ صادره از سازمان ثبت اسناد و املاک که مضموناً حاکی از ضرورت مراجعه طرفین معامله برای ثبت معاملات خودرو به دفاتر اسناد رسمی بود، با صدور دادنامه ی شماره ۱۸۶۳ مورخه ۱۳۹۹/۱۲/۲ هیات محترم دیوان عدالت مستنداً به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون تشکیلات و آئین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال گردیده و در تاریخ ۱۴۰۰/۱/۱۰ به شماره ۹۸۰۴۱۸۵ در روزنامه رسمی ثبت و ابلاغ شده است.
از آنجایی که برابر مواد مختلف قانون مذکور از جمله تبصره ماده ۱۴ و مواد ۳۴، ۳۵ و ۳۷ و خصوصا مواد ۴۳ و ۴۵ آرای شعب دیوان عدالت اداری و به ویژه هیئت عمومی در موارد مشابه برای همه‌ی دستگاه‌های اداری لازم‌الاجرا است. برای مستکفین مجازات در نظر گرفته‌اند، لذا مستفاد قطعی از دادنامه مذکور و قوانین مربوط تلقی برگ سبز خودرو صادره از شرکت‌های تولیدی به عنوان سند مالکیت بوده و نقل و انتقال خودرو با ثبت مشخصات متعاملین و نیز مشخصات خودرو مندرج در برگ سبز در ادارات راهنمایی و رانندگی بلامانع بوده و ضرورتی به مراجعه به دفتر اسناد نمی‌باشد، مگر اینکه متعاملین خواهان ثبت آن در دفاتر مذکور باشند.»
سوالات رایج
آیا برگ سبز خودرو به عنوان سند قطعی مالکیت شناخته می‌شود؟
بله، با تصویب
تفاوت برگ سبز خودرو و سند کمپانی چیست؟
قوانین جدید، برگ سبز خودرو به عنوان سند قطعی مالکیت خودرو شناخته می‌شود. این سند توسط نیروی انتظامی و پلیس راهور صادر می‌شود و نیازی به ثبت در دفاتر اسناد رسمی ندارد.برگ سبز خودرو سندی است که پس از تعویض پلاک و تأیید اصالت خودرو و مالک صادر می‌شود و شامل اطلاعات کامل خودرو و مالک آن است. سند کمپانی، سندی است که توسط کارخانه سازنده خودرو صادر می‌شود و شامل اطلاعات فنی خودرو و مشخصات اولیه مالک است.
چگونه وضعیت برگ سبز خودرو را پیگیری کنیم؟
وضعیت برگ سبز خودرو را می‌توان از طریق سامانه‌های آنلاین پلیس راهور یا مراکز تعویض پلاک پیگیری کرد. پس از انجام مراحل قانونی، برگ سبز توسط پست به مالک ارسال می‌شود.
مراحل انتقال مالکیت خودرو چیست؟
مراحل انتقال مالکیت خودرو شامل تنظیم قرارداد بین خریدار و فروشنده، تعویض پلاک خودرو، و در صورت تمایل، ثبت سند در دفترخانه‌های اسناد رسمی است.
آیا انتقال سند خودرو بدون حضور مالک امکانپذیر است؟
بله، اما نیاز به وکالتنامه معتبر از مالک دارد. وکالتنامه باید شامل اجازه انتقال مالکیت خودرو و انجام تمامی مراحل قانونی باشد.
اگر برگ سبز خودرو گم شود چه باید کرد؟
در صورت گم شدن برگ سبز، باید به نزدیک‌ترین مرکز تعویض پلاک مراجعه کرده و درخواست صدور المثنی برگ سبز را ارائه دهید. برای این کار، به مدارک شناسایی و سایر مدارک مرتبط با خودرو نیاز دارید.
